اسم دندان و دردهای مربوط به دندان که می آید خیلی از افراد یاد لحظات سختی که بخاطر این مشکل گذرانده اند می افتند. مشکلاتی که در اکثر مواقع مربوط به عصب و ریشه دندان می باشد. مشکلات ایجاد شده در ریشه دندان ناشی از فشار، عفونت و خراب شدن دندان است و باعث می شود دردهای شدیدی در این ناحیه برای فرد بوجود بیاید. اگر در زمان درست به درمان ریشه دندان پرداخته نشود، مشکلات ثانویه همراه با دردهای چند برابری، آسایش فرد را از بین می برد و در انجام امور معمول زندگی ایجاد اختلال می کند. این یک شیوه درمانی در جهت حفظ دندان طبیعی می باشد.

درمان ریشه دندان چیست؟

اعصاب و عروق اصلی دندان در یک بافت نرم قرار گرفته است که محل آن کانال های ریشه دندان می باشد. به این بافت نرم در اصطلاح پالپ می گویند و زمانی که دچار مشکلات معمول از جمله عفونت شود، شما نیاز دارید به درمان آن اقدام کنید. در چنین زمانهایی است که پیشنهاد دکتر به شما کمک گرفتن از روش درمان ریشه دندان می باشد.

می شود گفت زمانی که دندان فردی درگیر عفونت همراه با پوسیدگی می شود، تنها راه کمک درمان ریشه آن است. این نوع درمان به این طریق انجام می شود که ابتدا دندانپزشک اقدام به خارج کردن بافت خراب از ریشه دندان می کند. سپس باید کانال های ریشه دندان تمیز شوند و حفره های بوجود آمده توسط مواد ویژه پر گردند.

معمولا عفونت ایجاد شده در پالپ دندان ناشی از مواردی چون آسیب دیدگی، ترک و شکستگی و پوسیدگی های عمیق می باشد. از نشانه های این عفونت ها می توان به حساسیت دندان به دمای مایعات، خرابی قابل مشاهده دندان، تورم در ناحیه فک و لثه، درد و … اشاره کرد که با مشاهده آنها باید برای درمان ریشه دندان اقدام نمایید.

برای درمان از بی حسی موضعی استفاده می شود و میزان موفقیت این روش درمانی بالای ۹۰ درصد ثبت شده است.

انواع روش های درمان ریشه

برای درمان ریشه دندان با توجه به شرایط دندان و وضعیت عفونت ایجاد شده، از روش های متفاوتی استفاده می شود که شامل موارد زیر هستند :

• جراحی اپیکو
• عصب کشی یا اندو
• درمان ریشه مجدد یا ری اندو

زمانی که نشانه های مربوط به ایجاد آسیب و عفونت در پالپ موجود در ریشه دندان را مشاهده کردید باید برای درمان ریشه به متخصص مراجعه کنید تا با یکی از این روش ها فرآیند درمان شما به صورت کامل انجام گیرد.

درمان ریشه دندان چگونه انجام می شود؟

 

فرآیند درمان ریشه دندان در چند مرحله صورت می گیرد که باید با دقت و مراقبت کامل این مراحل انجام شوند.

• عکسبرداری و رادیوگرافی از دندان

برای تشخیص میزان و سطح آسیب و همچنین تعیین روش مناسب جهت درمان ریشه دندان، متخصص درخواست عکسبرداری و رادیوگرافی دندان را می دهد.

• انجام بی حسی و برداشتن تاج دندان

بعد از اینکه معاینات اولیه انجام شد، با انجام بی حسی موضوعی در فک شما، دندانپزشک اقدام به برداشتن قسمت کمی از تاج دندان می کند و سطح پوسیده به طور کامل برداشته می شود.

• تخلیه پالپ عفونی شده

زمانی که ریشه دندان ظاهر شد، امکان دسترسی دندانپزشک به پالپ عفونی شده وجود دارد و به طور کامل کانال ریشه دندان را از آن تخلیه می کند. توجه به این نکته ضروری است که عروق عصبی پالپ به طور کامل قطع شوند، تا در آینده باعث مشکل و درد برای فرد نشوند.

• تمیز کردن کانال ریشه

زمانی که پالپ به طور کامل خارج شد، باید کانال های ریشه به طور کامل تمیز شوند و برای پر کردن آماده شوند. برای اینکه بصورت کامل کانال تمیز شود با محلول های ویژه، آن را شستشو می دهند. این محلول هم عفونت های باقی مانده را برطرف می کند و هم عاملی برای مقابله با میکروب می باشد.

• پرکردن ریشه دندان

حالا که کانال های ریشه به طور کامل پاکسازی شده اند، دندانپزشک با استفاده از ماده گوتاپرکا، اقدام به پر کردن ریشه دندان می نماید. در نهایت یک پانسمان موقت روی دندان قرار می دهد.

با انجام این مراحل، درمان به طور کامل انجام می گیرد و فرد باید بعد از مدتی که پزشک مشخص می کند به طور کامل دندان را پر کند.

درمان ریشه مجدد چه موقع انجام می شود؟

در موارد محدودی پیش می آید که به دلایل مختلف از جمله عدم تخلیه کامل ریشه دندان و یا ایجاد عفونت در کانال ریشه دندان، نیاز به درمان مجدد وجود داشته باشد. باید توجه شود که انجام درمان مجدد ریشه دندان، به مراتب سختتر از عصب کشی معمولی است و در مواردی نیاز می شود که فرآیند جراحی اپیکو روی دندان انجام شود.

برای اینکه با چنین شرایطی مواجه نشویم و نیاز نباشد درمان مجدد را انجام دهیم، باید به دلایل درمان مجدد که شامل موارد زیر می شود اهمیت بدهیم :

• ایجاد پوسیدگی در دندان عصب کشی شده
• عدم بهبودی ریشه و کانال ریشه به صورت کامل بعد از انجام درمان ریشه مرحله اول.
• ایجاد عفونت جانبی جدید.
• عدم انجام تخلیه کامل پالپ و پاکسازی ریشه دندان

هر کدام از موارد بیان شده، خود منشا و دلایلی دارند. از جمله اینکه ایجاد پوسیدگی در دندان عصب کشی شده بخاطر خطاهای انسانی در زمان عصب کشی اولیه ممکن است ایجاد شود و یا اینکه عدم تشخیص بعضی از کانال های ریشه و شکل پیچیده این کانال ها مانند حالت انحنادار، باعث شود دندانپزشک از عصب آن ناحیه غافل شود.

برای تشخیص این مورد نیاز به عکس برداری می باشد تا بتوان از باقی ماندن موارد مشکل ساز در ریشه دندان مطلع شد.

در تمام موارد نمی توان با تخریب جزیی از تاج دندان پالپ را به صورت کامل خارج کرد و اتصالات عروق عصبی آن را قطع کرد. در چنین شرایطی نیاز است که با روش جراحی ریشه یا همان اپیکوسرجری، یک برش کوچک روی لثه ایجاد کرد و باقی مانده انتهایی ریشه و عفونت ایجاد شده را خارج کرد. در نهایت مانند مراحل درمان ریشه دندان، فرآیند شستشو و پر کردن انجام می گیرد.

گاهی ممکن است میزان عفونت بسیار زیاد باشد که همراه با خود، تورم و درد شدیدی را ایجاد کند. در چنین مواردی معمولا توسط دندانپزشک ابتدا آنتی بیوتیک آموکسی سیلین و مترونیدازول تجویز می شود. فرد باید با دقت داروهای تجویزی را مصرف کند تا شرایط برای انجام جراحی یا همان اپیکوسرجری مناسب باشد.

چه زمانی باید به متخصص درمان ریشه دندان مراجعه کنیم؟

هر دردی که در ریشه دندان احساس شود، مستلزم مراجعه به متخصص نیست. در خیلی از موارد شما ابتدا باید توسط دندانپزشک عمومی معاینه شوید و معاینات اولیه آغاز شود. در صورتی که امکان درمان و مداوا با روش های معمول در زمینه درد دندان وجود داشت که مشکل شما حل می شود، اما زمانی که پس از عکسبرداری مشخص شد میزان عفونت زیاد است و درمان درد دندان نیاز به رسیدگی اساسی و جدی در زمینه پالپ و ریشه دندان دارد، به شما اطلاع می دهد که برای ادامه درمان به متخصص مربوطه مراجعه کرده و به طور جدی ادامه درمان را پیگیری کنید.

مراقبت های بعد از درمان ریشه

درست است که بعد از انجام درمان به میزان قابل توجهی درد دندان کم می شود اما این دلیل نمی شود که شما به طور کامل بیخیال شرایط دندان درمان شده شوید. حتی باید این نکته را هم متذکر شویم که مراقبت های بعد از درمان ریشه به اندازه خود درمان ریشه اهمیت دارد و باعث می شود بهبودی کامل لثه و دندان فراهم شود. نکاتی که در مراقبت بعد از آن باید به آنها توجه کنید شامل موارد زیر است :

• عدم خوردن غذاها و میوه های سفت تا زمانی که دندان را به طور کامل پر نکرده اید.
• مصرف کامل و منظم داروهایی که پزشک بعد از درمان تجویز کرده است.
• استفاده از مسکن های تجویز شده توسط دکتر برای برطرف کردن درد ریشه دندان بعد از درمان.
• مسواک زدن بعد از درمان امکان پذیر است ولی نباید از نخ دندان استفاده کنید. چرا که ممکن است برای پانسمان ریشه دندان مشکل ایجاد کند.

تا چه زمانی بعد از درمان ریشه نباید چیزی بخوریم؟

توصیه متخصصین دندانپزشکی این است که در یک ساعت اول بعد از انجام درمان هیچ چیزی نخورید. البته اگر امکان باشد و زمان بیشتری به دهان و دندانتان بدهید که به مراتب بهتر است. مورد بعدی که باید اهمیت داده شود این است که ماده پر شده در درمان ریشه دندان یک لایه در ریشه دندان است و تا زمانی که دندان را به طور کامل پر نکرده اید، نباید خوراکی و غذای سفت و سخت بخورید. همچنین تا زمانی که وقت دندانپزشکی برای پر کردن کامل دندان دارید، از دندان های سمت مقابل برای جویدن غذا استفاده  کنید.

زمانی که دندان را به طور کامل پر کردید، دیگر نگرانی وجود ندارد و با خیال آسوده می توانید غذاهای مورد نظر خود را بخورید.

 فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی

مطمئنا بخاطر فرآیندی که در مراحل درمان ریشه اتفاق می افتد، این سوال در ذهن شما ایجاد می گردد که تفاوت درمان ریشه دندان با عصب کشی در چه چیزی است؟ همانطور که می دانید در حال حاضر دیگر بخاطر درد دندان آن را نمی کشند و با انجام اقداماتی محل درد که همان ریشه دندان است را درمان می کنند. این درمان شامل تخلیه پالپ و قطع عروق عصبی موجود در این ناحیه می باشد. با این کار فرآیند عصب کشی اتفاق می افتد و درد دندان از بین می رود. در واقع می توان گفت که عصب کشی جزیی از فرآیند درمان ریشه است و یکی از مرحله های حساس آن می باشد که باید به بهترین شکل ممکن و با دقت بالا انجام گیرد.

 

علائم به عصب رسیدن دندان

مشاهده و احساس یک سری علائم و نشانه ها به ما خبر می دهد که دندان به عصب رسیده است. علائمی که عبارتند از:

• درد ممتد و همیشگی در دندان خاصی
• احساس درد در دندان در زمان خوردن غذا
• حساسیت دندان به نوشیدنی های خنک و داغ
• شکستگی در قسمتی از دندان یا به اصطلاح لب پر شدن
• تیره و کدر شدن دندان که ناشی از عفونت در قسمت درونی آن است.
• ایجاد تورم و آبسه در لثه
• بیرون آمدن ترشحات چرکی از کناره‌های دندان و لثه

---